Ar, Ar, Trkiye’nin
Dou Anadolu Blgesi’nde bulunan bir ildir. Adn iinde bulunan Ar Da’ndan
almtr. 1834 ylnda bucak, 1869 ylnda ile olan Ar, 1927 ylnda il
olmutur.
Ar ilinin ileleri; Diyadin, Doubayazt, Elekirt, Hamur, Patnos,
Talay ve Tutak’tr.
Diyadin
Merkez ilenin dousunda, Erzurum – ran yolunun 50. kilometresinde 7 km.lik bir
yol ile bu yola balanmtr. Murat nehri kysnda yer alan kaplcalar ile
nldr. Diyadin Kaplcalarn sular cilt, romatizma, adale arlar iin ifal
sulardr.
Doubayazt
l merkezinin 93 km. dousunda, Erzurum – ran yolu zerindeki lenin en nemli
tarihi eseri shak Paa Saray’dr. Balk Gl ve Ar Da yamacndaki Meteor
ukuru, ilenin ilgi eken dier deerleridir.
Hamur
l merkezine 15 km. gneyinde yer alan lenin balca tarihi eserleri
Seluklulardan kalma Havaran Kalesi ve Mahmut Paa Kmbetidir.
Elekirt
ismi Ermenice Alashkert veya Ալաշկերտ kkeninden gelir. Krtler Elekirt’e
Elajgir veya Ztikan diye adlandrrlar. le bals olarak merkez hari olmak
zere ile merkezine bal; 3 belde, 61 ky ve 6 mahalleden olumaktadr. 1926
ylna kadar ile merkezinin imdi ky statsnde olan toprakkale tarafnda
olduu sylenmektedir. Daha sonra Trabzon-ran transit yolu Elekirt’ten (Zetkan)
geince ile merkezi buraya tanmtr.
Patnos
Ar ilinin bir ilesidir. Ar il merkezine uzakl 82 km dir. Ar-Van,
Ar-Mu, Ar-Bitlis yollarnn kavanda kurulmu olmas hzl gelimesine
neden olmutur. Nfus younluu asndan Arnn en byk ilesidir. Dman
igalinden kurtulu gn 14 Nisan’dr.
TARHE
Trkiye’nin dou ucunda bulunan ve ilk alardan itibaren bir yerleim merkezi
olan Ar bir ok medeniyete sahne olmutur.
Zengin ve yksek kltrlerin beii Anadolu’nun bir paras olan Ar’ nn
tarihi M.. 18. yzyla kadar uzanr. Ar ve evresine yerleen en eski
uygarlklardan biri Hurrilerdir. l 7. yy ortalarnda Araplarn hakimiyetine
girmitir.
Seluk Trkleri Anadolu’ ya girdikleri zaman Bizans egemenlii altnda olan il
1054 ylnda Ar Seluklu Trkleri’nin eline gemitir. Cumhuriyet Dnemi’nden
nce bir sancak olan ve Dou Bayazt olarak anlan ilimiz 1927 ylnda
Karakseye tanm, 1938 ylnda Ar ili adn almtr.
CORAFYA
Ar, kuzeyden Kars ve Idr, Batdan Erzurum ve Mu gneyden Bitlis ve Van,
doudan ran snr ile evrilidir.
Ar’ da mevcut topran byk ksmn dalgal, yksek dalk arazi meydana
getirir. Ar ilinde dalar sralar halindedir.
Arda bitki rts olarak zengin otsu bitki trleri egemendir. lkbaharda
canlanan otlar, sonbaharda havalarn soumasyla tkenir. Klar souk ve sert
yazlar kurak ve scaktr…
|