anakkale, Trkiye
Cumhuriyetinin kuzeybatsnda, topraklarnn byk blm Marmara Blgesi
snrlar iinde kalan, 25 40′ – 27 30′ dou boylamlar ve 39 27′ – 40 45′
kuzey enlemleri arasnda 9.887 km’lik bir alan kaplayan, Asya (Anadolu) ve
Avrupa (Trakya) ktalarnda topraklar bulunan, kendi adn tayan boaz ile
ikiye blnm bir ehirdir.
Anadolu’nun en bat noktas olan Baba Burnu ile Trkiye’nin en bat noktas
Gkeada’daki ncirburnu il snrlar iindedir. Ege Denizi’nde Trkiye’ye ait
en byk adalar, Bozcaada ve Gkeada, anakkale iline baldr. 2010 TUIK
verilerine gre ilimizde merkez ileyle beraber 12 ile, 22 belde ve 565 ky
vardr.
anakkale ilinin ileleri; Ayvack, Biga, Bozcaada, an, Eceabat, Ezine,
Gelibolu, Gkeada, Lapseki ve Yenice’dir.
Gelibolu
Gelibolu, Marmara Blgesi’nin batsnda, anakkale Boaz’nn kuzeyinde, Avrupa
yakasnda, Gelibolu Yarmadas zerinde kurulmutur. Gelibolu Yarmadas Tarihi
Milli Park, Gallipoli olarak da bilinen Gelibolu’da hayatlarn kaybeden
500,000 asker ansna kurulmutur. Parkta abideler, eserler ve mezarlklara
ilaveten Tuz Gl ve doal gzellii ile Arburnu Kayalklar yer alr. Yeil
tepelerdeki gzellikler, kumsallar ve mavi sular bu tarihi savata cesurca
arpan askerlere eref dolu bir dinlenme ortam salamaktadr.
Bayrami
Bayrami ve yresinin gemi alarda Troya krallnn snrlar ierisinde
olduu bilinmektedir. le merkezinin bu dnemlerine ilikin bilgiler, bugn
ile snrlar iinde kalan baz eski yerleim merkezlerinden elde edilmektedir.
1356 ylnda Osmanllar, bugn Kltr Bakanl tarafndan koruma altna alnan
ve resterasyonu yaplan halk arasnda “Hadmoullar kona” olarak tannan
binay yaptrmlardr.
Eceabat
Bugnk Eceabat ilesinin snrlar iinde, Maydos (Madytos), Sestos (Akba),
Kynossema (Kilitbahir), Idaion (Bigal kalesi) Traklarca kurulan nemli yerleim
merkezleridir. Antsal Osmanl kaleleriyle nldr. Antik dnemde Maydos (Madikuz)
adlaryla bilinmektedir.
Ezine
Antik a’da Neandria olarak bilinen Ezine, Hamaksitosun kuzeyinde bir Aiolya
yerleim merkezidir. Orhan Gazi dneminde, Trk boylarnn blgeye gelilerinden
sonra Ezine Osmanl topraklarna katld. Bugn Neandria, sankrea ve Alexandreia-Troas
gibi Antik Dnemin yerleme merkezlerinden bir ksmn da hudutlar ierisinde
barndran Ezine’de Orhan Gazi dneminden, ahi Yunus Zaviye ve Trbesi, Murad-
Hdavendigar dneminden Aslhan Bey Cami ve Kabri,Yldrm Bayezid Han
dneminden Seferah Hamam nemli tarihi varlklar olarak dimdik ayakta
durmaktadr.
Tarihi
anakkale, Cumhuriyetin ilk yllarnda Biga ve Gelibolu sancaklarnn
kaldrlmas ve her ikisinin ortasnda bulunan anak kynnn il ilan
edilmesiyle meydana gelmitir. 1927 Nfus saymnda anakkale’ninMerkez Nfusu
sadece 8.500 kii idi.. Eski alarda, Hellespontos ve Dardanelles olarak da
adlandrlan ilde 3000 yldan beri yerleim olduu bilinmektedir. Bugn bile
kalntlar bulunan Truva (Troia, Troy) Antik kenti M. 2500 ylnda byk bir
depremle yklm ve blge uzun yllar Lidya’llarca ynetilmitir. Millattan
nce 336 ylnda blgede en nemli g hline gelen Pers mparatorluu
Helenizm’i tm dnyaya yaymak amacndaki Byk skender Granikos ay (Biga
ay) kylarnda byk bir bozguna uratlmtr. Osmanl Devleti dneminde de
Karesioullar Beyliinin yklmas ile ilin bugnk topraklarnn byk bir
blm ele geirilmi, Bizans’a sayesinde ilin fethi daha da kolaylam ve
Boazlar ile birlikte kontrol Osmanl Devleti’ne gemitir.
anakkale ilinin topraklarnn btnne bakldnda, zerinde kurulmu olduu
yarmada Biga Yarmadas olarak adlandrlr. l iindeki en kayda deer
ykselti Biga Dalar’dr. Biga adnn bu denli ok kullanmnn sebebi,
Cumhuriyet dneminden nce , Osmanl idar sisteminde Sancak’n Biga ilesi
olmasdr. Yani ilin eski merkezi Biga olup, Cumhuriyet dneminde, kazanlm
olan baarlardan dolay ilin ismi ve merkezi anakkale olarak deitirilmitir.
lin isminin kkeni yrede ok gelimi olan anak – mlek zanaatine dayanr.
ehrin iki simgesi hline gelen Kale-i Sultaniye ile anaklk zdeleince de
ehir anakkale olarak adlandrld
Corafyas: anakkale, Trkiye’ nin kuzeybat ynne den Balkan
Yarmadas’ nn Dou Trakya topraklarna bir kstakla balanm, Gelibolu
Yarmadas ile Anadolu’ nun uzants olan Biga Yarmadas zerinde topraklar
bulunan bir ilimizdir. Kent dou ve gneydou ynnde Balkesir ili, batda Ege
denizi, kuzeyde Tekirda li ile Marmara denizi tarafndan evrelenmitir.
klimi: anakkale ilinde, Akdeniz ve Karadeniz iklimlerinin gei iklim
hkm srmektedir. Yalar genellikle bahar ve k aylarnda olmaktadr. Turizm
sezonunda, iklim mutedil olup, deniz suyu scakl temmuz ve austos aylarnda
maksimum seviyeye kmaktadr…
|