Edirne, Trkiye
Cumhuriyeti’nin Marmara Blgesi’nin Trakya yakasnda, douda Krklareli ve
Tekirda, gneyde anakkale ve Ege Denizi, batda Evros (Yunanistan) ve kuzeyde
Haskovo (Bulgaristan) ile evrili ildir.
Edirne ilinin geneli dzlk olup il snrlar ierisindeki herhangi bir ykselti
500 m’yi amad iin ilde da bulunmamaktadr. Koruda Edirne’de bilinmesine
ramen bu yanl bir bilgidir. %25’i ormanlk olan ve topraklarnn %57’sinde
tarm yaplan ilin en nemli akarsuyu, Karaaa hari olmak zere Trk-Yunan
snrn izen Meri’tir.
lin iklimi gneyden kuzeye doru kldka sertleir; Ege Denizi’ne kys
olan gney kesiminde daha ok lman Akdeniz iklimi yaanrken, il merkezinin de
bulunduu kuzey kesiminde sert klaryla kendini gsteren karasal iklim
hakimdir.
Edirne ilinin ileleri; Enez, Havsa, psala, Kean, Lalapaa, Meri,
Slolu ve Uzunkpr’dr.
Havsa
Havsa, Edirne’nin kuzey yarsnda ve Lalapaa yaylas zerindedir. Havsa’ya
Hafsa Hatun bir han, Sadrazam Sokollu Mehmet Paa bir klliye ve zamann
defterdar (Maliye Bakan) bir cami yaptrmtr. ok ilevli yap topluluu
olan klliye, Mimar Sinan’n eseridir.
psala
psala, Edirne’nin gney yarsnda yer alr. Ayakta kalm olan Osmanl yaps,
Alaca Mustafa Paa Camii’dir. Tek kubbeli ve tek minarelidir. Tahta iilii
bakmndan sanat deeri tar.
Kean
le, Edirne’nin gney yarsndadr. Tarihsel deer tayan yaplar, Hersekzade
Ahmet Paa Cami ile brice-Kean kervan yolu stndeki ta kprdr. Uzunkum
adl alak ky, deniz turizmi bakmndan elverilidir. Dzgn yollar ve
turistik iletme belgeli konaklama yerleri bulunan ile, Edirne’nin turistik
yerlerindendir. lenin i turizm bakmndan nemli olay, panayr ile
Hdrellez’de yaplan dallk adl bahar enliidir.
Lalapaa
le Edirne’nin kuzey yarsndadr. ledeki en nemli tarihsel eserler, ta
devrinden kalma trbe ve tapnaklardr. Bu trbelere, Tablata, Kapaklkaya,
Perikz Evi (dolmen) denir. Tapnma yerleri ise Uluta (menhir) adn tar.
Bunlar, dnyada benzeri az bulunan eserlerdir. Sinanky’deki kale ren
durumundadr.
Meri
le, Edirne’nin orta ksmnda ve Lalapaa Yaylasnn gney bat kesindedir.
turizm bakmndan nemli olaylar, Beyky dall ve Mayalar adyla anlan
ilkbahar enlikleridir.
Slolu
Edirne’nin kuzey yarsnda ve Lalapaa Yaylas stndedir. Baraj gl evresi
bir piknik yeri olarak ilgi eker.
Uzunkpr
le Edirne’ nin orta ksmnda ve Trakya Yontukdz stndedir. En nl tarihi
yaps, Mimar Muslihiddin’in eseri olan Ergene Kprsdr. Uzunluu 1200
metreyi, kemer says 170’i geer. Dier nemli yaplar, II. Murat Klliyesi’nin
tek minareli ve atl Muradiye Camii, II. Bayezit zamannda Mimar Hayreddin’in
yapt Halise Hatun Camii, klliyenin bir vakf olan ifte Hamam, kprye
eklenmi emelerdir. Kprnn kentten yana ucuna, kinci Merutiyet dneminde
eklenen, Hrriyet emesi adyla anlr. Daha eski teki tarihi emeler Gazi
Mahmut (Belediye park), Halise Hatun (Hac brahim Aa ya da Tosbaac)
emeleriyle Telli eme’dir. nemli i turizm olaylar, Blbl Deresi’nde
yaplan Dallk adl bahar enlii, av partileri ve panayrdr.
Tarihi
Edirne il merkezini oluturan kenti, blgeye adlarn veren ve Hint-Avrupa
kkenli bir kavim olan Traklar kurmutur. Bilinen en eski ismi ayn zamanda bir
Trak boyu ad olan Odrysai’dir. Uscudama ismiyle de anlan ehir yaklak M 170
senesinde Romallarn hakimiyetine geer. MS 125 ylnda Roma mparatoru
Hadrianus’un buyruuyla tekrar bayndrlatrlan kente Hadrianopolis ismi
verilir. Roma mparatorluu’nun blnmesiyle Dou Roma mparatorluu, ya da
dier adyla Bizans’n payna den ehir, bir sreliine Avarlar, Bulgarlar ve
Hallarn eline gese de kentin 1361 ylnda Trklerce fethine dein Bizans’ta
kalr. 1365 senesinde Osmanllarca bakent yaplan Edirne, 1453’te stanbul’un
bakent olmasndan sonra da nemini ksmen yitirse de, padiahlarn gzde
yerlerinden biri ve canl bir ticari ve idari merkez olarak kalmtr. 18. yy.da
yangnlar ve depremle sarslan kentin geliimine en byk darbeyi, bir zamanlar
avantaj tekil eden Balkanlara alan kap olma niteliinin Osmanl
mparatorluu’nun gerilemeye balamasyla dezavantaja dnmesi vurmutur.
Yabanc igalini ilk olarak 1828-29 ylndaki Osmanl-Rus harbinde yaayan
ehir, 93 harbi’nde (1877-1878) tekrar Ruslar, Balkan Harbi’nde (1912-1913) ise
Bulgarlar tarafndan igal edilmitir. Birinci Balkan harbinden sonra kabul
edilen bar anlamasyla Bulgaristan’a geen kent, daha anlamann mrekkebi
kurumadan patlak veren kinci Balkan savandan sonra tekrar Trk topraklarna
katlmtr. I. Dnya Sava’ndan Osmanl Devleti’nin yenilgiyle kmasnn
ardndan Edirne, Temmuz 1920’de Yunan igaline uram, Kurtulu Sava’nn
baaryla sonulanmasyla 25 Kasm 1922’de nihai olarak Trk egemenliine girmi
ve Lozan Anlamas’yla Yunanistan’dan sava tazminat olarak alnan Karaaa’n
15 Eyll 1923’te Trkiye’ye katlmasyla ilin snr bugnk halini almtr.
CORAFYA
Marmara Blgesi’nin Trakya blmnde bulunan Edirne’nin denizden ykseklii 41
metredir. Edirne genel olarak geni dzlklerle, bask tepelerin yer alm
bulunduu corafi konuma sahiptir. Karasal bir iklime sahiptir. Klar, Akdeniz
iklimi etkisini gsterdii zamanlarda lk ve yal, kara iklimi etkisini
gsterdiinde de sert ve yal gemektedir. Yazlar scak ve kurak, bahar
dnemi yaldr. lde en scak aylar, Haziran, Temmuz, Austos en souk aylar
ise Aralk ve Ocaktr. Yaz aylar ortalama scakl ise 23,4 Cc dir…
|