Gaziantep, halk arasndaki eski adyla Antep, Trkiye’nin Gneydou Anadolu Blgesi ile Akdeniz Blgesi arasnda bulunan ayn adl ilin merkez ehridir. Gneydouda ehir olarak en fazla nfusu barndrr. Sanayi ve gelimilik bakmndandan birincidir. Gaziantep, ehitkamil, ahinbey olmak zere iki metropol ileye ayrlmtr. Gelimilik asndan Trkiye’nin 20. byk ilinin merkez ilesidir. Ayrca Gaziantep, Trkiye’nin hla yaanlan en eski kenti olup, Dnya’nn da hl yaanlan en eski kentlerinden biridir. Bunlarn yannda Gaziantep, Trkiye sanayisi ve ticaretinde de ok nemli bir yer tutar. Bunun sebepleri arasnda Gaziantep’in Anadolu ile Orta Dou arasnda bir konumda bulunmas ve liman kentlerine yaknl saylabilir. Gaziantep’in simgeleri arasnda Gaziantep Kalesi, baklava , antepfst ve bakrclk saylabilir.

Nfusu

Gaziantep, nfus bakmndan Gneydou Anadolu Blgesi’nin en byk ilidir, Trkiye’nin ise 6. en byk ilidir. Gaziantep’te nfus 1.912.223 kiidir. Nfus younluu, merkez ilelerde kilometrekarede 421 kiiyi amaktadr.

1927 yl nfus saymnda 214.499 olan il nfusu geen 70 yl ierisinde %534 orannda art gstermitir. Bu art oran ayn dnem iin Trkiye genelinde % 317 olmutur. Gaziantep uzun yllar dikkate alndnda Trkiye nfus art hznn ok zerinde bir nfus art gstermitir. Bunun sebebi ar derecede g almasdr

Gaziantep ilinin ileleri; ahinbey, ehit Kamil, Araban, slahiye, Nizip, Karkam, Ouzeli, Yavuzeli ve Nurda’dr.



Nizip

l merkezine 45 km. mesafede Frat Nehri’nin meydana getirdii Orta Mezopotamya havzasnda kurulmutur. Nizip’in 10 km. kuzeyinde bulunan Belks/Zeugma antik kenti ilenin en nemli tarihi yerlerinden birisidir. Ayrca Nizip ehir merkezinde Bizansllar dneminden kald zannedilen Nizip Fevkani kilisesi ve Nizip ay kysnda bulunan Karpuzatan Piknik alann ilenin dier nemli gezilip grlebilecek yerleri arasndadr.

slahiye

l merkezine 90 km. mesafededir. lede bulunan nemli tarihi eserler Yesemek Ak Hava Mzesi, Tilmen Hyk ve Zincirli Hyk’tr.

Ouzeli

l merkezine 18 km mesafede olan Ouzeli ilesi, Gaziantep’in Gneydousunda, Suriye snrnda bir hudut ilesidir. lenin en eski yerleim yerlerinden birisi olan Gndoan kynde bulunan Tilbaar kalesi, tarihi M.. 3000 yllarna kadar uzanan nemli bir yerleim yeridir.

Araban

Gaziantep ilinin Kuzeydousunda ismini ald Araban Ovasnn ortasnda il merkezine 67 km. uzaklktadr. le merkezindeki Araban kalesi, Elif, Hisar ve Hasanolu kylerinde bulunan kesme talarla sslemeli olarak yaplm ant mezarlar, Karasu rma zerindeki Septimus Severus Kprs (Krk Kpr), iftekoz kyndeki ok sayda kaya tipi mezarlar ilenin nemli tarihi yerleri arasndadr.

Yavuzeli

Yavuzeli ilesi Gaziantep l merkezine yaklak 40 km.uzaklkta kk bir ilemizdir. lenin dou snrnda Frat nehri akmakta olup,corafi olarak genellikle engebeli bir arazi yapsna sahiptir.lenin ekonomisi tarma ve hayvancla dayanmakta olup,Tarm , ilede Pamuk, buday,arpa ve fstk gibi rnler ile meyve yetitiricilii eklinde yaplmaktadr.lede ticaret genel olarak kk boyutlu ticari iyerlerinde yaplmaktadr.

ahinbey

ehrin gneyinde yer almaktadr.Yzlm 855.5 Km2dir. le, il merkezinin alveri merkezi konumunda olup zellikle gda, dokuma ve temizlik alannda ok sayda kk atlyelerin bulunduu bir sanayi blgedir.

Nurda

l merkezine 70 km mesafededir. lenin en ok ziyaret edilen yeri nan Turizmi kapsamndaki, Durmular Ky snrlar ierisinde ile merkezine 19 km. uzaklkta bulunan Hz. Ukkae (kkeiye) ren yeridir.

Karkam

l merkezine 75 km mesafede Mezopotamya havzasnn orta blmnde konumlanan Karkam, antik ada dounun nemli bir sanat ve kltr merkezi olmutur. Glgam Destannda, Ge Hitit dneminde antik ehrin ortostatlar zerinde kurulduu tasvir edilen ile bugn i ve d ehir surlar, tapnaklar ve hilani tipi ev kalntlar gze arpmaktadr. Karkam harabeleri halen Suriye-Trkiye hududunun sfr noktasnda ile hudutlar iinde yer almaktadr. Ayrca ile hudutlar ierisinde 10’a yakn hyk bulunmaktadr.

ehitkamil

Gaziantepin kuzeyinde yer almakta olup yzlm 1009 km dir. lde yer alan sanayi kurulularnn byk ounluu ehitkamil ile snrlar iersindedir.

TARHE


Gaziantep tarihinin oluumunda ve niteliinde yer unsurunun nemi byktr. Blgenin, ilk uygarlklarnn doduu, Mezopotomva ve Akdeniz arasnda bulunuu gneyden ve Akdeniz’den douya, kuzeye ve batya giden yollarn kavanda oluu, uygarlk tarihine ve bugne yn vermitir. Bu nedenle Gaziantep tarih ncesi alardan beri insan topluluklarna yerleme sahas ve urak yeri olmutur. Tarihi pek Yolunun da buradan gemi olmas ilin nemini ve canlln devaml olarak korumasn salamtr.

Gaziantep’in tarih devirleri Kalkolitik, Paleolitik, Neolitik dnemler, Tun a, Hitit, Med, Asur, Pers, skender, Selefkoslar, Roma ve Bizans, slam-Arap ve slam-Trk devirleri olarak sralanabilir. Bu dnemlerin izlerini gnmzde de ak bir ekilde grmek mmkndr.
Ayntap olarak bilinen eski kent, bugnk Gaziantep’in 12 km. kuzeybatsnda Dlk Ky ile Karahyk Ky arasndadr. Yaplan arkeolojik aratrmalarda ta, kalkolitik ve bakr dnemlerine ait kalntlara rastlanm olmas yrenin Anadolu’nun ilk yerleim alanlarndan birisi olduunu gstermektedir. Bir sre Babil mparatorluu`nun egemenlii altnda kalan Gaziantep, M.. 1700 yllarnda Hitit Devleti’nin bir kenti olmutur. “Dlk” ehri ise Hititlerin nemli bir dini merkezi olduundan ayr bir nem tamaktadr.

Gaziantep ve evresi M.. 700-546 yllar arasnda Asur, Med ve Pers mparatorluklarnn ynetimine girmitir. Byk skender’in Pers Devletini ykmasndan sonra Romallar’n, M.S. 636 ylna kadar da Bizansllar’n egemenlii altnda kalmtr.
Gaziantep, Kahramanmara’tan Halep’e, Birecik’ten Akdeniz kylarna ve Diyarbakr’dan skenderun’a giden ana yollar zerinde bulunduundan, her dnemin kltr ve ticaret merkezi olma zelliini korumutur.

slamiyet’in buralardan Anadolu’ya yaylm olmas ve Hz. Muhammed’in Peygamberlik mhrn grp pen ve O’nun vahiy katiplerinden olan Hz. kkeiye’nin trbesinin Nurda ilesinin Durmular ky yaknlarndaki bir tepenin zerinde bulunmas Gaziantep iin ayr bir nem tamaktadr.

Hz. mer zamannda slamiyet’in Arap yarmadas dna yaylmas iin srdrlen mcadeleler esnasnda, slam ordusu, Gaziantep yresi ile Hatay’ Bizansllar’dan ald. Bylece 639 ylnda yre halk Mslmanl kabul etti. Hemen ardndan kansz ve savasz Suriye ve Antakya yresi de slam kuvvetlerinin eline geerek vergiye baland. te Gaziantep’in nl meriye Camii o dnemde fethin sembol olarak yaplmtr.
1071 Malazgirt Savandan sonra blgede Seluklu mparatorluu’na bal bir Trk Devleti kurulmutur. 1270 Ylnda Moollarn istilas ile yklan kent, daha sonra Dulkadiroullarnn (1389) ve Memluklular’n (1471) eline gemitir. 1516 ylnda Yavuz Sultan Selim tarafndan Memluklular’a kar yaplan Mercidabk (Kilis yaknnda) Meydan Savandan sonra Gaziantep ve yresi Osmanl mparatorluu’nun ynetimine girmi oldu.

Osmanllar dneminde ok sayda cami, medrese, han ve hamam yaplm, kent ayn zamanda retim, ticaret ve el sanatlar ynnden de ilerlemitir. 1641 ve 1671 yllarnda yreyi iki kez ziyaret eden Evliya elebi burada 22 mahalle, 8 bin ev, 100 kadar cami, medrese, han , hamam ve st kapal ar olduunu anlatr.
I. Dnya Sava sonunda, Gaziantep nce ngilizler daha sonra da Franszlar tarafndan igal edilmitir. Gaziantep Savunmas, Ulusal Kurtulu Sava tarihimizde yiitlik. kahramanlk ve fedakarln ulalmaz abidesi olmutur. Gaziantep Savunmas, esiz kahramanl ile hem kendini hem de Gneydou Anadolu’yu dman igalinden kurtaran bir halk hareketi, milli birliin ve benliin bir ahlan olarak tarihteki yerini almtr..