Gmhane, Dou Karadeniz Blgesi’nde yer alan, Trkiye’nin bir ilidir. Douda Bayburt, batda Giresun, kuzeyde Trabzon ve gneyde Erzincan ile komudur.

Antik a’da Yunanca, Gm kenti anlamna gelen Argyropolis (Yunanca: Αργυρούπολης. αργύρος argyros “gm” + πολης (polis) kent). Gnmzde Yunanistan’da Atina’nn gneyinde ve Girit’te ayn isimli kentler bulunmaktadr.

Baka bir teze gre Kanuni Sultan Sleyman’n ran seferine giderken yolda ilimize rastlad ve gm madenlerinin bol olduu gerekesiyle Gmhane adn verdii sylenmektedir.

Bu belirli bir kesim iin Fatih Sultan Mehmet de denilebilir

Tarihi

Burada arkeolojik almalarda M 3500 tarihlerinde blgede insan yerleimine ve M 3000 tarihlerinde tarm yapldna dair izler bulunmutur. Asurlular dneminde Azzi Hayaa lkesi olarak adlandrlan blgede Hitit dneminde Karadeniz blgesinin otokton halk Kakalarn yaad sanlmaktadr. M 9. yzylda Urartu hakimiyetine giren, Kimmer ve skit saldrlarndan sonra Pontus, Roma, Bizans ve Trabzon mparatorluu tarafndan ynetilmitir. Bu ynetimler arasnda ksa sreli Arap, Ermeni, Trkmen hakimiyetleri gren kent Trabzon mparatorluu’nun yklmasnn ardndan da 1514 ylnda temelli Osmanl hakimiyetine girene dek Akkoyunlu ve Safeviler tarafndan ynetilmitir I. Dnya Sava srasnda 1916dan 1918’e dek Rus ordular tarafndan igal edilen blgenin Hristiyan halklarndan Ermeniler 1915 tehciriyle, Rumlar 1923 mbadelesi ile Anadolu dna gnderilmilerdir.

lin mevcut nfusu Trk Kay ve epni boylarnn nfusuna dahildir.

Corafyas

Kuzey Anadolu sradalar iinde yeralan ilin topraklar ok engebeli olup en yksek yeri gnmzde akrgl olarak bilinen dalarnda 3.000 metreyi gemektedir. lin kuzey kesimi Zigana (Kalkanl) ve Soanl dalar, gneyi ise oruh, Kelkit, Kop ve Otlukbeli dalar tarafndan evrilidir. Kelkit vadisindeki kk baz dzlkler ise ilin en nemli tarm alanlardr.

klim ve bitki rts

lin kuzey kesimi Karadenizin lk ve nemli ikliminin etkisinde olmasna karn Gmhane’nin byk kesiminde Dou Anadolu blgesinin sert kara ikliminin etkisi grlmektedir.Yazlar scak ve ksa olan Gmhane ilinde klar yksekliin de etkisiyle uzun ve kar yal gemekte, ya miktar i kesimlere doru gidildike azalmaktadr.

Gmhane Dalarnn Karadenize bakan kesimleri kayn, mee, ladin, kknar ve sar am aaalrndan oluan ormanlarla kapl iken ormanlar yok olmu bozkr grnmdeki gney kesimlerinde sadece saram aalarna rastlanlmaktadr.karadaniz iklimi grlr.

Gmhane ilinin ileleri; Kelkit, Kse, Krtm, iran ve Torul’dur.



Kelkit

Gmhane’nin en byk ilesi olup, snrlar iinde nemli tarihi yerleme merkezleri bulunmaktadr. Bizansllar tarafndan kurulan ehirde kalntlar, surlar kiliseleri, su yollar ve kanallar; kabartma eserler ve heykeller bulunmutur.

iran

Tomara elalesi iran lesi’nin gney batsndaki Seydi Baba Ky’nde yer almaktadr. elalenin sular, tepe yamacndan kayalarn arasndan ve yer altndan karak yere dikey olarak akmakta ve yatan oluturmaktadr….