Krehir, Krehir, Trkiye Cumhuriyeti’nin Anadolu Blgesinde yer alan bir ildir.

1867 ylnda bucak, 1869 ylnda ile, 1870 ylnda sancak olmu, Avanos, Keskin ve Mecidiye (iekda) ileleri Krehir’e balanmtr. 1921 ylnda bamsz mutasarrflk, 1924 ylnda il olan Krehir’e Avanos, iekda, Hacbekta, Mucur ileleri balanmtr. 1944 ylnda ile olan Kaman, Krehir’e balanmtr.

20 Temmuz 1954 tarihinde Osman Blkba’y tekrar milletvekili setii iin Krehir ile yapld (Adnan Menderes konuyla ilgili mecliste ‘Trkiyenin hibir vilayetinde yzde 3ten fazla oy almayan bir partiye mensup milletvekilini iki seimde de seen Krehirin, bir itimai ve siyasi bnye itibariyle anormallik gstermekte olduunu inkr etmek mmkn deildir, evet biz ak konuuruz eklinde konumu ve Osman Blkba da cevaben; “Vilayeti kaldrdnz, bizi de kaldrn da zulmnz tamam olsun” demitir.)Nevehir il, Krehir de Nevehir iline bal bir ile haline getirilmi iekda ilesi Yozgat’a, Kaman Ankara’ya, Hacbekta, Mucur ve Avanos da Nevehir’e balanmtr.

Krehir, 1 Temmuz 1957’de tekrar il hline getirilmi ve Yozgat’n iekda, Ankara’nn Kaman ve Nevehir’in Mucur ileleri tekrar dhil edilmitir. 2010 TUIK verilerine gre ilimizde merkez ile ile beraber 7 ile, 23 belde ve 234 ky vardr.

Krehir’in ileleri

Krehir (merkez) Akakent Akpnar Boztepe iekda Kaman Mucur

Krehir smi

Krehir tarihi, Hititler dnemi ile anlmaya balar. Fakat, ilin adnn o zaman ne olduu henz bilinmemektedir. lin bir ara Aquae Saravenas (Akova – Saravena) adyla (M.. 2.yy.) bilindii anlalmtr. nceleri Makissos (Macissus) adyla anlan kent, mparator I. Jstinianos devrinde (527-568) yeniden kurulmu ve Jstinianopolis diye anlmaya balamtr.

Usuz bucaksz krn ortasnda ykselen bu kente Trkler “Kr ehri” adn vermilerdir. Kr ehri zamanla halk dilinde “Krehir” oldu. Bu gn bile baz kylerinde yaayan halk, burasn Kr ehri diye anar. Krehir ismi Trkedir. Bir rivayete gre de Timur’un Anadolu’ya geliinde kendisine kar koyan burada yaayan halk gstererek “krn ehri” dedii, daha sonra bunun Kr ehri olarak deitii ve busa gnk ismini ald da sylenmektedir.

klimi

Krehir’de NAO ve AO indeks pozitif deer aldnda klar nispeten lk ve arlkl yamurlu, AO ve NAO negatif seyrettiinde klar souk ve az yal olmak ile birlikte yalar ounlukla kar eklinde der.  Yazlar ise scak ve genellikle kurak geen karasal iklim grlr. Son yllarda, yaz yalarnda artlar grlse de, Thorntwait’in iklim tasnifine gre, Krehir yar kurak iklim zelliine sahiptir. ldeki yllk scaklk ortalamas 11.3 C, yllk ortalama ya miktar ise 415,9 kg/m2’dir.

Tarihe

Krehir ve evresinde yaplan aratrmalar ilin tarihinin, Eski Tun a’na (M.. 3000-2000) kadar uzandn gstermektedir. Daha sonra Hititler, Frigler, Persler, Makedonyallar, Romallar, Bizansllar, Seluklu ve Osmanllar yrede hkm srmtr.

Yzyllarca Anadolu’nun ticari ve ekonomik hayatnda byk rol oynam olan Ahilik, 13.yy.’da Krehir’de kurulmutur. Bir esnaf rgt olan Ahiliin temeli doruluk, karlkl yardmlama ve saygya dayanmaktadr.

ren yerleri


Mucur Yeralt ehri – Mucur le Merkezi
D. nlimurat Yeralt ehri – Merkez / D. nlimurat Ky

arkan Kale Hyk: Krehir-Kaman karayolu zerinde, Kaman ilesine 9km.uzaklktaki arkan kasabasndadr.M..3000’den slami Dneme kadar iskan grmtr.

Merkez Kalehyk: ehir merkezinde bulunan Kalehyk, milattan nceki dnemlerden itibaren gnmze kadar iskan grmtr.

Hashyk: l merkezine 35 km uzaklktaki Hashyk’te yaplan kazlarda, Hitit Dnemine ait kalntlar bulunmutur.

Mucur Yeralt ehri: Mucur ile merkezinde bulunan yeralt ehri, M.S. 3. ve 4.yy.larda kurulmutur. Yerden 7-8 m. derinlikte olan bu ehirde 42 oda, dehlizler, ahrlar, ibadet yerleri, gizli yollar ve geitler ve havalandrma bacalar bulunmaktadr.

Dulkadirli nli Murat Yeralt ehri: l merkezine 58 km. uzaklktaki Dulkadirli nli Murat kyndedir. M.S.4-5.yy.’larda yapld sanlmaktadr. ana mekan ve bu mekanlara alan 10 odadan olumaktadr.

Cami, Trbe ve Kiliseler

Cacabey (Medresesi) Cami: l merkezinde bulunan Medrese, 1271-1272 yllarnda yaptrlmtr ve gnmzde cami olarak kullanlmaktadr.Seluklu Dneminde astronomi yksekokulu olarak hizmet vermitir. Yapdan ayr olan minaresi de gzlem kulesi olarak kullanlmtr.

Ahi Evran Camii ve Trbesi: 1482 ylnda, Ahilik Tekilatnn kurucusu Ahi Evran adna yaptrlan Cami ve Trbe, il merkezinde bulunmaktadr.Trbeye, cami iinden bir merdivenle klmaktadr.

Lala (Lale) Camii: l merkezinde, Melik Gazi Kmbetinin hemen yanndadr. Caminin mimari tarz, 13. yzylda kervansaray veya darphane olarak yaptrld kansn uyandrmaktadr.

Kmbetleri: Melik Gazi Kmbeti: l merkezinin gneydousunda bulunan kmbetin 13. yzylda yaptrld tahmin edilmektedir.

Dikkate deer dier kmbetler ise Kalender Baba Kmbeti ile Fatma Hatun kmbetleridir.

Trbeleri: Akpaa Trbesi, Cacabey Trbesi, Sleyman Trkmani Trbesi, Muhterem Hatun Trbesi, Yunus Emre Trbesi yrede grlmeye deer eserlerdir.

Derefakl Kiliseleri: Hristiyanln ilk kiliselerinden olan bu yaplar, Akakent ilesinin Derefakl kyndedir.

Corafyas

l topraklar 900-1200 m. ykseklikteki yaylalardan olumutur. Yayla yzeyi zerinden ykseklii 1700 m.ye ulaan dalar bulunur. Krehir ilinden irili ufakl birok akarsu gemekte olup, Kzlrmak bunlardan biridir. Krehir genel olarak bozkr grnmndedir. Orman bakmndan fakirdir. Vadi tabanlarnda ve sulak yerlerde yer yer kavaklk ve meyve baheleri vardr.

Krehir’in karasal bir iklimi vardr. Klar souk ve sert geerse de Dou Anadolu’da olduu gibi srekli deildir. Yazlar scak ve kurak, ilkbahar yamurlu, sonbahar az yamurludur…