Kocaeli, Trkiye
Cumhuriyeti’nin Marmara Blgesi’nin Anadolu yakasnda yer alan bir ildir. Adn,
1320 senesinde zmit ve havalisini fetheden Aka Koca’dan alr. 1.600.016 olan
nfusuyla stanbul ve Bursa’dan sonra Marmara Blgesi’nin 3. byk kentidir.
Kocaeli ilinin ileleri; merkez ile zmit, Derince, Gebze, Glck,
Karamrsel, Kandra ve Krfez olmak zere toplam yedi ilesi bulunmaktadr.
zmit
Kocaeli’nin merkez ilesi olan ve ayn ad tayan zmit, Krfez’in dou ucuna
yakn bi ky kentidir. Trkiye’nin Asya ile Avrupa arasndaki en nemli gei
gzergahnn zerinde kurulmu, tarihi bir kenttir. Byk sanayi kurulularnn
ve alveri merkezlerinin bulunduu zmit’in nfusu ky ve bucaklaryla
birlikte toplam 371.725’e ulamtr. zmit sanayi kenti olarak tannmasnn
yan sra, kltr, sanat ve eitim kenti olma yolunda ciddi atlmlar yapan bir
kenttir. Kente zg bir tatl olan pimaiye ile de dnya apnda bir ne
sahiptir.
Gebze
zmit-stanbul karayolu zerinde zmit’e 51 km. uzaklktadr. Kartacal komutan
Hannibal’in mezar, arkeolog-ressam Osman Hamdi Beyin Mze-Evi ile Mimar
Sinan’n eseri oban Mustafa Paa Klliyesi Gebze’nin nemli tarihi sanat
hazinelerindendir. Gebze’de ikinci konut arlkl yerleim birimlerinden Darca
Bayramolu yazlk siteleri ve sahili ile Gebze’nin nemli tatil
beldelerindendir. Ball Kayalar Tabiat Park, Darca Bayramolu Ku Cenneti ve
Temal Park da ilenin doal gzelliklerini oluturmaktadr.
Glck
zmit Krfezi’nin gney sahilinde yer alan ile, zmit’e 16 km. uzaklktadr.
Trkiye’nin en gzde ilelerinden biri olan Glck, 17 Austos 1999 Marmara
felaketinde ok byk hasarlar almtr.
Kandra
zmit Krfezi’nin kuzeyinde Karadeniz sahilinde’dir. Kandra temiz sahilleri
nedeniyle yaz aylarnda turzim faaliyetlerinin younlat bir iledir.
Babada tepesinde Kocaeli Fatihi Akakoca’nn ant mezar bulunmaktadr. Yreye
zg Kadra bezi ky evlerindeki tezgahlarda dokunup, eski trk motifleriyle
ilenerek beeniye sunulmaktadr. Hindisi ve yourdu ile hakl bir ne kavuan
Kandra, mehur ssleme talar ile de ok iyi tannmaktadr.
Karamrsel
zmit Krfezi’nin gney kysnda, zmit-Yalova ky yolu zerindedir. zmit’e
34 km uzaklkta olup, ilk Osmanl Kaptan- Deryas Karamrsel Beynin ant
mezarnn da bulunduu ile; sahildeki ay baheleri, parklar, yry
alanlar, restoranlaryla bir turizm merkezidir.
Krfez
zmit’e 17 km. uzaklktadr.zmit’in bat sahilinde, kara ve demiryollar
zerinde yer almaktadr.
Derince
zmite 8 km. uzaklktadr.stanbul ile Anadolu arasnda gei salayan yollar
ve Marmara Denizi ‘nde boazlarn trafik ve navlun ykn hafifletici etkisi
olan Derince Liman; ok etkin datc – toplayc Ro-Ro seferlerini
yrtmektedir. Kocaelinin sanayi zelliklerini youn bir ekilde bnyesinde
barndran Derince, byk sanayi kurulularnn yan sra i merkezleri ve kk
sanayi kurulular ile de lin sanayi merkezlerindendir. Derince enesuyu ile de
lke apnda bir ne sahiptir.
Corafyas
Kocaeli ili, Marmara Blgesi’nin atalca-Kocaeli Blm’nde, 29 22’30 21′
dou boylam, 40 31’41 13′ kuzey enlemi arasnda yer alr. Dou ve
gneydousunda Sakarya, gneyinde Bursa illeri, batsnda Yalova ili, zmit
Krfezi, Marmara Denizi ve stanbul ili, kuzeyde de Karadeniz’le evrilidir. l
merkezi zmit’in dousundan geen 30 dou boylam Trkiye saati iin esas kabul
edilir. Kocaeli ilinin yzlm 3.505 km2’dir. Asya ile Avrupa’y birletiren
nemli bir yol kavanda bulunmaktadr. Doal bir liman olan zmit Krfezi
ilek bir denizyoludur. lin kuzeybat yzndeki stanbul il snr, Gebze ile
stanbul arasnda akan Kemiklidere’ nin dousundan geer. Gneybatda
stanbul-Kocaeli snr zmit Krfezi’nin kar kysnda Yalova topraklaryla
son bulur. Bursa snrn Samanl Dalar’nn tepelerinden geen hat oluturur.
iklimi
Krfez kylaryla Karadeniz kysnda lman, dalk kesimlerde daha sert bir
iklim hkm srer. Kocaeli ikliminin, Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi
arasnda bir gei oluturduu sylenebilir. l merkezinde yazlar scak ve az
yal, klar yal, zaman zaman karl ve souk geer.Karl gnler says
ortalama 12 gndr. Kocaeli’nin Karadeniz’e bakan kylar ile zmit Krfezi’ne
bakan kylarnn iklimi arasnda baz farkllklar gze arpar. Yazn krfez
kylarnda bazen bunaltc scaklar yaanrken Karadeniz kylar daha
serindir- l merkezinde llen en yksek hava scakl 44,1 C (13 Temmuz
2000), en dk hava scakl -8,3 C (23 ubat 1985), yllk ortalama scaklk
ise 14,8 C’dir. Karadeniz kysnda yllk ortalama ya miktar 1.000 mm’yi
aar. Bu miktar gneye doru gidildike azalr, zmit’te 800 mm’nin de altna
der (784,6 mm). Samanl Dalan’nn krfeze bakan yamalarnda iklim Karadeniz
kylarna benzer. Ya miktar da bu kesimde farkldr. Rzgrlar kn kuzey
ve kuzeydoudan, yazlar ise kuzeydoudan eser.
Bitki rts
Kocaeli’nde bitki rts, genelde Marmara Blgesinin zelliini tamakla
birlikte, kysyla dalk alanlar arasnda nemli farkllklar grlr. Ayrca
kuzeyden gneye doru gidildike Karadeniz kysna zg bitki topluluklarnn
yerini Akdeniz bitkileri almaya balar. Samanl Dalar ile Karadeniz kys
ardndaki alanlar sk ve nemcil ormanlarla kapldr. Bu ormanlar daha ok
kayndan oluur; baz kesimlerde kayna grgen, kestane ve mee de karr.
Samanl Dalan’nn yksek kesimleri ineyaprakllarla rtldr. zmit
Krfezi’nin kuzey ve dousunda Akdeniz iklimine zg makilere rastlanr. Eskiden
krfezin kuzey kylarnda yaygn olan zeytinlikler kent ve sanayi alan elde
edilmesi amacyla yok edilmi durumdadr. Tahrip edilen ormanlk alanlar step
bitkileri ve yalanc makilerle kapldr.
Arasra deiebilir. Blmn Karadeniz kylarn bakan taraflarnda ormanlar
grlrken, Marmara Denizi kysnda bitki rts yerini maki ve zeytinliklere
brakr. Blmde topraklar bulunan stanbul, Kocaeli ve Sakarya illerinin
nde de kuzayde yerleim seyrektir. Nfus younluu daha lman iklime sahip
olan, gneydedir. Kuzeydeki en nemli yerleim merkezi ile’dir. Buna karlk
gneyde en nemli yerleim birimleri, zmit, Glck ve stanbul’dur.
Tarihi
AsyaAvrupa yolu zerinde olmas nedeniyle Avrupadan gelen kavimlerin bir ksm
ksa bir sre bu blgede kalmlar veya uzun bir sre blgeye yerlemilerdir.
M.. 712de Megaral kolonistler zmit Krfezinin karsnda, Baiskelede
Astakos adyla I. Nikomedes zamannda saraylar, mabetler ina edilmitir. M..
1. yzyla kadar gelimeye devam eden kent, bu yzylda Pontus Kral Mithridates
ile Roma arasndaki sava srasnda ok zarar grm, III. Nikomedes tarafndan
M.. 74de vasiyet yoluyla bilinen yerleimi ele geirmi ve bir koloni ehri
kurmulardr. M.. 500435 tarihleri arasnda adna sikke bastran ehir, M..
435de Atinann eline gemitir. M.. 297de Bithynia Kral Zipoites ehri
alarak tahrip etmitir. M.. 262 ylnda Romaya braklmtr. M.S. 2. yzylda
birok Anadolu kenti gibi Nikomedia da ok gelimitir. Hadrianus, Septimus
Severius, Caracalla ve III. Gordianusun kenti ziyaret ettikleri bilinmektedir.
Got ve Part saldrlarndan zarar gren ehir Bithynia Kral I. Nikomedes, bu
harap ehrin stne bugnk zmitin bulunduu yere Nikomedia ehrini kurmutur.
daha sonra tekrar onarldysa da Sasaniler ve Araplar tarafndan saldrya
uramtr. 11. yzyl sonlarnda Kutalmolu Sleyman ah tarafndan Seluklu
topraklarna katlmtr. Osman Gazi zamannda da Osmanllarn eline gemitir….
|