Uak, Uak ili, Ege
blgesi’nde Bat ve Orta Anadolu’yu birbirine balayan Ege Blm’nde
bulunmaktadr.
Uak karayoluyla; zmir’e 211 km., Ankara’ya 368 km. ve stanbul’a 491 km.
uzaklktadr. Merkez ilenin nfusu 183.640 (TK-2011) olarak tespit
edilmitir. Uak ilinde merkez ileyle beraber 6 ile, 18 belde ve 244 ky
vardr.
Uak Ege Blgesinde Bat ve Orta Anadolu’yu birbirine balayan blgede
bulunmaktadr.
Yerleimin Eski Tun ana uzand Uak’ta Frigya, Lidya, Pers, Roma, Dou
Roma, Seluklu, Bizans ve Osmanl egemenlii hkm srmtr. Bu dnemlere ait
eserler ilin turizm potasiyelini oluturmaktadr.
Uak’n en nemli turistik deeri, Mzesinde sergilenen, Lidya Dneminin en
grkemli eserleri olarak bilinen dnyaca nl “Karun Hazineleri”dir.
Uak ilinin ileleri; Banaz, Eme, Karahall, Sivasl ve Ulubey’dir.
Merkez: Merkez bucaa bal 59, Gre bucana bal 26 ky vardr.
Yzlm 1333 km2 olup, nfus younluu 10dur.
le topraklar genelde engebeli olup, kuzeybat kesimi Gediz, gneyi ise Byk
Menderes havzalarna girer. Topraklar yer yer orman ve makilerle kapl srtlar
ve srtlar arasnda dzlklerle kapldr.
Ekonomisi tarma dayaldr. Balca tarm rnleri buday, arpa, haha,
ekerpancar, ttn, fasulye ve nohuttur. Bz blgelerinde hayvanclk nemli
geim kaynaklarndandr. lenin en nemli sanyi kuruluu Uak eker
Fabrikasdr.
le merkezi Ankara-zmir karayolu zerindedir. stikll Harbi srasnda Yunan
igal kuvvetleri Uakn drtte n yakp ykmtr. Cumhriyetin lnndan
sonra yeniden kurularak, gnmzdeki Modern hline getirildi. zmir, Afyon
demiryolu 1886da iletmeye almtr. Uak, 1953e kadar Ktahyaya bal bir
ile merkeziyken, bu trihten tibren il merkezi oldu. Uak Belediyesi 1867de
kurulmutur.
Banaz: Merkez bucaa bal 47 ky vardr. Yzlm 1063 km2 olup, nfus
younluu 42dir.
le topraklar genelde dalktr. Bir blm ise Banaz aynn vdisiyle
paralanm plato zelliindedir. lin en yksek da olan Murad Da (2309 m)
ilenin kuzeyinde, Sandkl Dalar ise gneyinde yer alr. am ormanlaryla
kapl Murad Dann eteklerinde geni yaylalar vardr. Murad Dandan doan
Banaz ay ilenin ve Uakn en nemli akarsuyudur. Banazay Vdisinin
geniledii yerde, ok verimli Banaz Ovas bulunur.
Topraklarnn byk ksm dalk olmasna ramen, ekonomisi tarma dayaldr ve
ilin tarm retimi ynnden en zengin ilesidir. Balca tarm rnleri, buday,
arpa, yulaf baklagiller, ekerpancar, haha ve elmadr. lede hayanclk da
gelimitir. Sr ve kl keisi beslenir. Kilimcilik ilenin en nemli el
sanatdr. lede msr unu ve niastas, glikoz ve yem reten bir fabrika ile
iki adet tula ve kiremit fabrikas vardr. Evrendede blgesinde cva
karlmaktadr. karlan cva ihra edilir. Ovack ky evresinde zengin
mermer yataklar vardr.
le merkezi zmir-Afyon kara ve demiryolu zerinde kurulmutur. 1953te Uakn
il yaplmas zerine Banaz ile merkezi oldu. Ayn senede belediyesi kuruldu. l
merkezine 32 km mesfededir.
Eme: Merkez bucaa bal 61 ky vardr. Yzlm 1338 km2 olup, nfus
younluu 29dur.
le topraklar ortalama ykseklii 1000-1200 m olan platolardan meydana
gelmitir. lenin kuzey kesiminden akan Gediz Nehrinin at vdi tarma
elverili topraklarla kapldr.
Ekonomisi tarma dayaldr. Balca tarm rnleri buday, arpa, zm, elma,
armut, nohut ve susamdr. Hayvanclk ile ekonomisinde nemli yer tutar. En ok
sr ve kl keisi beslenir. El tezgahlarnda dokunan ve tabi boyalarla
boyanan kilimleri mehurdur. Kilimcilik eski nemini kaybetmitir. Fakl
kynde uranyum yataklar vardr.
le merkezi, Manisa-Uak demiryolu kysnda kurulmutur. Manisaya bal bir
ileyken 1953te il olan Uaka baland. l merkezine 62 km uzaklktadr.
Karahall: Merkez bucaa bal 15 ky vardr. Yzlm 323 km2 olup,
nfus younluu 57dir.
le topraklar Bat Anadolu Eii adyla bilinen plato blgesinin gneyinde
yer alr. Bulkaz Dann uzantlar ile topraklarnn dou snrlarn izer.
Bu dan eteklerindeki yaylalar hayvan besicilii ynnden nem tar. lenin
en nemli akarsuyu Banaz aydr.
Ekonomisi tarma dayaldr. Baclk ok yaygndr. Bol miktarda kuru zm elde
edilir. Balca tarm rnleri buday, arpa ve nohuttur. Hayvanclk da ile
ekonomisinde nemli rol oynar. En ok koyun beslenir. lede elektrikli
makinalarda dokunan pamuklu dokumalar mehurdur.
le merkezi kk bir kasaba grnmndedir. l merkezine 60 km mesfededir.
Karahall belediyesi 1907de kurulmutur.
Sivasl: Merkez bucaa bal 21 ky vardr. Yzlm 486 km2 olup,
nfus younluu 47dir.
le topraklar orta ykseklikte dzlklerden meydana gelir. Dousunda Bulkaz
Dann uzantlar yer alr. Topraklardan doan sular Banaz ay toplar.
Ekonomisi tarma dayaldr. Balca tarm rnleri arpa, buday, ekerpancar,
baklagiller ve susamdr. Ayrca zm armut, elma ve dier meyve ve sebzeler de
bol miktarda yetitirilir. Hayvanclk ekonomide nemli yer tutar. Daha ok
kkba hayvanlar beslenir. Kilimcilik ile halknn nemli geim
kaynaklarndandr.
le merkezi Karagn Deresi Vdisinin yukar blmnde kurulmutur. Uak-Denizli
yolu ile merkezinden geer. l merkezine 32 km mesfededir. le fazla
gelimemitir. Sivasl belediyesi 1948de kurulmutur.
Ulubey: Merkez bucaa bal 27 ky vardr. Yzlm 798 km2 olup, nfus
younluu 24tr.
le topraklar genelde dzdr. nemli bir ykseklii olmayan topraklardan doan
sular. Banaz ay ile Aksaz ayna katlr. Menderes Irma zerine kurulmu
olan Adgzel Baraj Glnn kuzey blm ile snrlar iinde kalr.
Ekonomisi tarma dayaldr. Balca tarm rnleri buday, arpa, nohut, yulaf ve
zmdr. Ayrca az miktarda armut, elma, fasulye ve susam yetitirilir.
Hayvanclk ile ekonomisinde nemli yer tutar. Genelde kkba hayvan
besicilii yaplr. le topraklarnda zmpara ta yataklar vardr.
le merkezi Kazanc Deresinin Banaz ayna kart yerde kurulmutur.
Uak-Eme karayolu ile merkezinden, zmir-Afyon demiryolu ise kuzeyinden geer.
l merkezine 30 km mesfededir. Gelimemi ve kk bir yerleim merkezi olan
Ulubey belediyesi 1898de kurulmutur.
CORAFYA
Uak ili komular olan Ktahya ve Afyon illeri gibi Anadolu ile Ege Blgesi
arasnda gei blmn tekil eder. Kuzeyinde aphane, Kuzeydousunda Murat
Da, Gneydouda Bulkaz Da ile evrilidir. Uak-Ktahya il snrn oluturan
Murat Da volkanik yapldr. Bu Dan bat eteinde kaplcalar bulunmaktadr.
Corafi konumundan dolay Akdeniz iklimi ile Anadolu’nun karasal iklimi
arasnda kaldndan bitki rts de buna benzer bir durum gstermektedir.
Yazlar scak ve kurak, klar ise i Anadolu’ya gre daha lk geen bir
karasal iklim egemendir. Ege Denizi zerinden gelen bulutlarn getirdii
yalar, il iklimini Orta Anadolu ikliminden ayrr.
TARHE
Antik dnemdeki ad “Temenothyrea” olan Uak, Ege Blgesinde Bat ve Orta
Anadolu’yu birbirine balayan blgede yeralmaktadr.
Yaklak M.. 4000’den sonra yerleik dzenin grld alanda kesintisiz
yerleimin eski Tun anda balad tespit edilmitir.
Tarih alarndan nce Frigya, sonra Lidya hakimiyeti ve M..330’da Byk
skender’in hakimiyetine girer. M.. 189’da Roma mparatorluu, M.S. 395’te ise
imparatorluun ikiye ayrlmasyla Dou Roma mparatorluuna gemitir.
1071’den sonra yre Seluklullar ile Bizans arasnda deitirilmitir. 1176’da
blge kesin olarak Seluklu hakimiyetine girmitir. Seluklu Devletinin
yklmasyla Germiyan Beyliine, 1429 ylnda ise Osmanl topraklarna katlan
Uak, Ktahya sancana bal bir kaza olmu, Cumhuriyet dneminde ise 1953
ylnda il merkezi haline gelmitir..
|